Heeft de Lobithse kermisprocessie nog toekomst, nu de dorpskerk aan de eredienst onttrokken is? Dit jaar gaat in elk geval nog (bijna) alles door, want de kerk is nog niet verkocht.
PIET VENHUIZEN : Bron De Gelderlander van 10 mei 2024
Foto Kerk : Theo Kock
Foto Processie : Bart Harmsen
Zoveel is duidelijk: pastoor Thanh Ta is zondag present en gaat voorafgaande aan de traditionele Lobithse kermisprocessie in de dorpskerk voor in een dienst. Maar het zal geen eucharistieviering zijn, met consecratie en communie, zoals in de afgelopen tweeëneenhalve eeuw gebruikelijk was. Want de Lobithse kerk is sinds januari formeel geen kerk meer en in het aartsbisdom is afgesproken dat er dan ook geen missen meer worden gedaan.
Boven de Lobithse kermisprocessie hangen dreigende wolken. De Heilige Maria Onbevlekt Ontvangen staat te koop en wat als er een koper komt? De kerk is van oudsher begin en einde en hart van de rondgang door het dorp. Hier werd voorafgaande aan de processie altijd een mis gehouden. Hier keerden de processiegangers na afloop terug om het Te Deum, het Tantum Ergo en het Aan U, o Koning der Eeuwen te zingen. Dat kan niet meer als in de kerk pakweg appartementjes zijn gebouwd of als zich er een uitvaartcentrum of een medische praktijk heeft gevestigd.
Voorzitter Henk van Aalten van de Stichting Processie Lobith maakt zich ook zorgen om de mogelijke verkoop van de pastorie bij de kerk. Daar staan de ‘rustaltaren’ opgeslagen waar de deelnemers tijdens de processie halt maken en gezegend worden door de pastoor. Daar liggen ook het baldakijn, de vlaggen, vlaggenmasten en lantaarns die bij de processie worden gebruikt. ,,Waar moeten we met die spullen naartoe?”
De Liemers is in Nederland de processieregio. Omdat grote delen van dit gebied tot 1816 niet bij de Nederlandse republiek hoorden, maar bij Kleef en later bij Pruisen, werd de katholieke godsdienstbeleving niet tegengewerkt. In de republiek waren processies verboden (of alleen op eigen terrein toegestaan), maar in dorpen als Oud-Zevenaar, Duiven, Wehl, Herwen, Pannerden, Groessen, Babberich en Lobith trokken de gelovigen fier door de straten. Daar zijn heden ten dage alleen de processies van Lobith, Oud-Zevenaar en Duiven van overgebleven.
Pruisische koning
De Lobithse processie kwam tot stand bij de inwijding van de dorpskerk in 1775. Koning Frederik II van Pruisen had toestemming gegeven voor de vorming van een parochie en het in dienst nemen van een priester. Later waren er zelfs twee processies: op kermiszondag en tweeëneenhalve week later, op Sacramentsdag. ,,Maar toen Sacramentsdag geen feestdag meer was, zijn beide processies samengevoegd”, zegt Van Aalten. De processie was vroeger altijd de start van de kermis. Maar tegenwoordig beginnen de feestelijkheden bij schutterij Eendracht Maakt Macht al op zaterdagavond en bij Excelsior zelfs al op vrijdagavond.
Toch is de processie nog altijd een vanzelfsprekend onderdeel van de Lobithse kermistraditie. Dat wil zeggen: tot op dit moment. Want de belangstelling is wel minder geworden. ,,Vroeger liepen de kinderen van beide scholen mee als bruidje of als lantaarndragers”, vertelt Van Aalten. ,,Maar dit jaar hebben we voor het eerst geen bruidjesgroepen meer.”
Is het houden van een processie mogelijk zonder kerk en pastorie? Van Aalten zegt dat de toekomst dat moet leren. ,,Ik moet er niet aan denken als we deze traditie zouden moeten beëindigen.”